OSTEOPOROSE

Wat is Osteoporose en een verhoogd val- en fractuurrisico?

Osteoporose, soms ook wel botontkalking genoemd, is een chronische aandoening van het skelet waarbij de botsterkte afneemt en de structuur van het bot verandert. Door deze veranderde botstructuur ontstaan gemakkelijk botbreuken, ofwel fracturen. Een fractuur is dan ook meestal het eerste signaal om te starten met nader onderzoek naar osteoporose. Er is een groot aantal risicofactoren voor het ontwikkelen van osteoporose:

• Leeftijd: hoe ouder, hoe groter het risico
• Leefstijl (weinig bewegen, roken, alcohol, voeding)
• Geslacht: vrouwen lopen dubbel zoveel risico
• Andere aandoeningen, vroege overgang, snel werkende schildklier
• Medicatie, zoals Prednison
• Laag vitamine D gehalte

Een aantal risicofactoren zijn moeilijk te beïnvloeden, maar voor veel patiënten is wel een belangrijke gezondheidswinst te behalen op het vlak van leefstijl, bijvoorbeeld door meer te gaan bewegen in het dagelijks leven, te stoppen met roken en alcohol en bij voeding rekening te houden met deze aandoening.

Momenteel zijn er ongeveer één miljoen mensen met osteoporose in Nederland. Dit aantal zal de komende jaren naar verwachting stijgen naar ruim 1,3 miljoen mensen.

Patiënten met osteoporose vinden bij Osteoporose Vereniging uitgebreide informatie over deze aandoening.

Verhoogd val- en fractuurrisico

Ook fracturen zonder osteoporose verdienen extra aandacht, zeker bij ouderen. Als een vijftigplusser een fractuur oploopt door een val, is er een grote kans dat deze persoon opnieuw valt en iets breekt. Het is dus van belang om aandacht te besteden aan het verkleinen van het val- en fractuurrisico. Fracturen leiden tot verminderde mobiliteit en activiteit met als gevolg een slechtere gezondheid, een lagere kwaliteit van leven en soms vroegtijdig overlijden.

In Nederland krijgen jaarlijks ruim 60.000 mensen ouder dan 65 jaar een fractuur. Een kwart van deze mensen krijgt binnen 5 jaar een nieuwe fractuur en een derde komt te overlijden. Van alle fracturen wordt ruim 90% veroorzaakt door een val.

Goede zorg bij Osteoporose en een verhoogd val- en/of fractuurrisico

Bij de behandeling van osteoporose is het doel achteruitgang en een fractuur voorkomen. Voor een effectieve behandeling wordt vaak gekozen voor een combinatie van medicatie, voeding en beweegzorg. Deze combinatie vraagt om interdisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners. Ook bij een botbreuk is deze combinatie effectief. De huisarts of de specialist in het ziekenhuis neemt doorgaans het initiatief voor de behandeling.

Het aantal ouderen met fracturen en osteoporose zal de komende jaren fors toenemen. Dan is het belangrijk dat de zorg voor deze patiënten goed geregeld is.

Behandeling Osteoporose, en een verhoogd val- en fractuurrisico door een gespecialiseerde oefen- of fysiotherapeut

Een gespecialiseerde therapeut met de specialisatie Osteoporose, vallen en breken, richt de behandeling op meer en veilig bewegen, een betere balans, een grotere botbelasting, het fractuurrisico verlagen en leefstijlbegeleiding (zie KNGF-richtlijn Osteoporose).

Bij de start van de behandeling wordt een valrisico-analyse gemaakt. Fracturen worden meestal veroorzaakt door een val. Aan de hand van de analyse kan bekeken worden hoe het valrisico verkleind kan worden, bijvoorbeeld met behulp van een valpreventietraining, balansoefeningen of het versterken van bepaalde spieren.

De valrisico-inschatting zorgt voor een goede basis van het persoonsgerichte beweeg- en leefstijlbegeleiding. De therapeut stelt hiervoor samen met de patiënt een plan op dat goed past bij de persoonlijke voorkeuren van de patiënt. Veilig en meer bewegen zijn daarbij belangrijk, net als een gezonde leefstijl, en worden zoveel mogelijk geïntegreerd in het dagelijks leven van de patiënt. Dit helpt niet alleen fracturen te voorkomen, maar zorgt er ook voor dat een patiënt actief en langer mobiel blijft. Een gespecialiseerde therapeut is uitgebreid getraind in motiverende gespreksvoering om deze gedragsverandering effectief te begeleiden.